Menú

Martes 29 de septiembre 2020

Hoy trajeron maíz en el Conasupo y de nuevo la gente se amontonó a comprarlo, pero parece que no trajeron mucho porque muchos no alcanzaron a comprar. Quién sabe por qué hoy estuvo haciendo rondín la policía en todo el pueblo de Xocén. Cuando estaba la ley seca no se aparecían y ahora que se normalizó ahí están andando. Los taxistas de aquí de Xocén siguen haciendo de las suyas, se aprovechan de la gente. Ahora ya llevan el cupo de pasaje normal y siguen cobrando cuarenta pesos. No es justo, porque en Valladolid no se gana mucho y más porque, como apenas se está empezando a normalizar, a muchos les bajaron el sueldo. Y es que nadie habla para que se pueda normalizar el pago del pasaje, pues ningún taxista se gasta un litro de gasolina en ida y vuelta, y ya todos manejan coche donde llevan siete personas. Ellos hasta en plena contingencia estuvieron trabajando, ni sintieron la crisis. Ojalá alguien hable para que normalicen el cobro del pasaje. Los taxistas deben apoyar la economía de sus pasajeros; si no sólo los taxistas comen, también nosotros. Hoy almorzamos huevo frito, con jugo de Zuko. A las tres empezó a llover muy fuerte. Hasta hubo relámpagos y truenos que hicieron que se estuviera yendo la luz, por ratos, y así entró la noche con llovizna. El viento tiró unas que otras ramas, pero no pasó de más.
Bejla’ake’ u’usab xi’im te conasupoó, ya’ab máak ka jok’ manik ts’okole in wake ma’ ya’ab u’usa’abi’ tumen yab máak mix yanlaj ti’ u mano’obi’. Man k’iin tan u ma’an e policia u suto’ob way ich kaj Xocene’ ma’ tin wojetaj ba’ax ku ma’an u betko’obi’, bukaj k’iin yan ley secaó ma’un talo’ob máan ich kaj, bejla ts’o’ok u ka yutstale tajano’ob. E máako’ob yan u kis but’sobó, lailí u topkob máaké, kex ts’o’ok u ka chukbesko’ob u bisko’ob máake, laili’ cuarenta pesos u cobratkob u bisco’ob máak tak te Zaki’o, tene’ ma’ uts in wike beyo’ tumen te’ Zaki’o mix ko’oj u bo’otal e meyajó, je’ex bejla jach lek u chunul katen u bin meyaj máaké, ts’o’oke’ yané ensa’ab u tojol u bo’otáal. Ts’o’okole’ mix máak xan ku t’áan ka beylak u ka ensa’al u bo’olil u bislo’ob, ts’o’oke’ mix juntul ku xupko’ob jun litro u gasil jun mal u bini, ts’o’oke’ tu lakal e kisbtso’obo’ ku bisko’ob 7 m’aak, letiobé kex yanchaj e k’ojanila mix p’at wa minan meyaj tiobi laili meyaj najo’obe’ mix top tu manso’ob leti’ob. Kexi ka yanak máak t’áane ka u ka enso’ob u bo’olil ti’e otsil máako’obo’, ma’ xan chen leti’ob ku janlobi tak u yet kajlob, k’ana’an u yantkob u yet winkilob xan. Bejla’ake’ ts’ajbil je’ tik jantaj, u ti’al ik uk’ u ja’ile’ u ja’il zuko. Ichil óoxp’el u kákatil ka chuun u k’axal ja’, jach k’am uchik u k’axal, chich u yik’al tan u jojop tak u chakil, jojon bin tak e sáasiló, beytun uchi u yokol u ak’abilo’. Le ik’o tu lubsaj che’ob, pero ma’ jach yajlaji’

Más días