Menú

Miércoles 30 de septiembre 2020

Hoy temprano estuvieron pasando personas del INEGI; según ellos, sólo era para actualizar la información ya recabada. Hoy preparé para almorzar caldo de lentejitas con fideos. De nuevo llovió muy fuerte, con vientos fuertes, relámpagos y truenos. Tuve que desconectar todos los aparatos eléctricos, porque sonaban muy seguido y estuvo lloviendo fuertísimo por una hora. Al pasar la lluvia me asomé y sólo se veía agua en los pasillos y en la calle. Hasta las coladeras se taparon de hojas secas y por eso no filtraba el agua. La hija de la vecina internada en el hospital de Valladolid comentó que por la crisis de la pandemia no pudieron juntar el dinero que necesitan para rentar el oxígeno para su mamá. Por eso la señora sigue internada en el hospital, pero no pueden pasar a verla, pues por la enfermedad no dejan pasar a nadie para visitar a sus parientes. Sólo les dan informes por medio de llamadas por celular y hasta ahora no les dan noticias de su salud otra vez. Apenas pasó la lluvia, el señor del internet pasó a avisar que se quemaron todos sus equipos, que los truenos los quemaron y que le tomará una semana volver a repararlos.
Bejla’ak te’ jatskab k’’ina’ mano’ob e máako’ob ku meyajob te INEGI, u ti’al u ka tunbenkunsko’ob u ch’a k’aba’ob bino’. Bejla’ake’ tin mak’antaj ts’a xak’tbil lentejas yéetel fideos. Ka k’ax e k’amkach ja’o yéetel u chichich ik’il, jach yab tak u lelem u chakil, tene’ tin laj jots’aj u enchupesil tu lakal wa ba’axo’ob in conectarmaj, tumen jach ka’kat hora tun jats u chaakil, jach junp’éel hora tun k’axal e k’amkach ja’o. E kaj jan máano kaj jok’en ch’eneb chen túun ja´sak yiben ka wilik pachil yéetel yok’ bej. Tak túun u kuchil jola’an tu’ux ku bin le ja’o k’al sojolo’obi’ la’tene’ ma’un bin le ja’o. Juntul u ch’uup paalil e ch’uup k’oja’an kajakbal way nats’ilé, túun ya’aké laili ti’ p’atal u na’tsil te tu kuchil e ts’ak yaj te Zaki’o tumen beyo’ ma’bin tsay u chukbeso’ob u tojol u ti’al u bo’otko’ob u majanil e oxigeno k’atab tio’obo’, la’ten tune laili chen ti’an te nojoch máak tu kuchil aj ts’ako, ts’o’okole’ mixtáan bin u beytal u bino’ob bin u yilob tumen beyo’, yo’osal e k’ojanila mix máak ku chabal u yokol u ximbato’ob wa max tio’obi’. Chen tun bin t’áanbil u betalo’ob te ch’uyk’a t’áano, ku chan yalal tio’ob bix yanlik, ba’ale’ ma’ bin xan ka t’ankobí. Jach xam p’elak u máan le ja’o, kaj máan le máak ts’aik e internetó, u ya’alik túune’ laj bin elsab u nu’ukulil leku ts’aik e interneto, lete’ bine chak tookó, je’elo’ tu ya’alaje’ ichil bin junp’éel p’isi k’iin chen ts’okok u ka yutskinsik.

Más días