Menú

Lunes 16 de noviembre 2020

Hoy fui por segunda vez en la iglesia de la Santa Cruz a ver los avances de la restauración de nuestra cruz milagrosa de piedra. Según los priostes, que la fecha que tiene la cruz ya estaba desde el primer día, mes y año que apareció. Nadie la escribió, al igual que la palabra INRI que aparece dos veces en la cruz: una en la frente y la otra en el centro de los dos brazos. Pero me pasó algo extraño. En el momento en que entré donde estaba la cruz, me llené de mucha emoción al verla tan cambiada y limpia a como era antes. Sentí muchas ganas de correr a abrazarla y lloré de la emoción. Entonces al tratar de ver la fecha, mi vista quedó borrosa, como si mi pensamiento volara por un instante. Me quedé sin palabras. Las chicas estaban platicando, pero yo ya no supe qué decirles ni qué contestarles. Era como estar en shock. No me imaginé que me fuera a pasar esto. Por un momento no me hallaba, mi corazón latía muy fuerte. A medio camino para llegar al pueblo me acordé de que no tomé ni siquiera una foto, pero por otra parte me sentía apenada con las chicas. Tan sólo quería llegar al pueblo y contarle a alguien lo que me había ocurrido. Esta vez fui a visitar a mi abuela, la mamá de mi mamá, pues ella también me escucha y platica bien. Pero está enferma, se le olvidan las cosas y ya no reconoce a sus hijos y nietos. Le conté lo que me pasó y me dijo que me pasó eso porque la cruz es milagrosa y siente la presencia de quienes la adoramos de corazón. Mi abuela no está mayor, pero tiene diabetes y como no se cuida bien se le empeora. Es por eso que ya no recuerda muchas cosas.
Bejla’ake’ binen u chuk ka’amal te’ jo’okajo’, yo’osal in wilik bix u bin u meyjul u yutskinsa’al e Santa Cruz de tunich jach ya’ab u yantiko’ono’. U tsikbatik e máako’ob ku kanano’ob te’ jo’kajo’ e bin u k’iinil, u wínalil, yéetel u ja’abil yante’ chan kichkelem yúum te’ jo’kajo’ beykilí bin yanilti’ kaj chikpajo’ mix wa mak ts’itmilí, je’en bix tak u k’abail xan ku ya’alik “INRI” laj beykilí yániló, jun p’éele tu táanil u jo’ol yan, u lak’ junp’éeló tu chumuk u nak’ te’ tu jal u ka’ap’éelil u k’abó. Je’elo’ tene’ yan ba jela’an uchten, e jach kaj oken in wil te’ tu’ux ku yutskinsaló, jach tin wu’uyaj u jach máan kimak taal in wo’ol uchik in wilik bey táan u yutstaló, tumen mix bey yanil yaxilakó, tak chaj in bin in mek’e yéetel xan in wo’otik yéetel u jach kimakil in wo’ol. Je’elo’ e ka tin nats’in bal in jach il u k’inil chikpaja’ano’ ma’ beylaj in wiliki, p’at chen sa’am in pakat jela’an chaj in wuykinbaj bey wa jan luk’ in tukul te’ sutukó, e ch’úupalalo’obo’ táan u tsikbalo’ob ba’ale’ ma’ tin nataj bix in nu’ukik ti’ob yéetel wa ba’ax in wáti’obi’, pat bey ma’ tin wo’ol yanené. Tene’ ma’ tin tukultaj wa ju yuchul ten e beyo’, jach ma’ tin nataj ba’ax in metí, in puksik’alé jach chich u titip’an kil. Chumuk u belil in ka suut ich kaje’ kaj k’ajtene ma’ tak tin ch’aj u bonolil u ti’al in wílí, yéetel u jele su’laken te’ ch’úupalobo tumen bey uchik in metik ti’obo’, tene’ chen tak in k’uchul te’ kaja’ ka’ in tsikbat ba’ax bey uchtenó. Te’ bejlae’ binen tu najil u lak’ juntul in chich, u na’tsil in na’tsil ten, letie’ ku yu’ubik in tsikbal, je’ xan u tsikbal uts tin wetelé. Ba’ale’ letie’ k’oja’an ku tu’ubul ti’ ba’alo’ob ma’ tun tun ka k’ajoltik u paalal mix u yábilo’ob. Tin tsikbataj tun ti’ e bax uchten te jo’kajo’, je’elo’ u ya’alik tune tumen bin jach máan yan u yabilaj ti to’on la’tene’ ku yilik ik yabilaj xan ti’ tak tik puksik’al. In chiichá ma’ jach nojoch máakí, ba’ale’ yan e k’ojanil diabetes ti’o, je’elo’ tumen ma’un utsi kalantikubae’ la’tene’ ts’o’ok u jach yáj taal ti’, ya’ab túun ba’al ts’o’ok u tu’ubul ti’.

Más días